Vanaf 1 januari 2024 ...

uit Het Laatste Nieuws van 27 december 2023

Vanaf 1 januari geen congédagen meer kwijt als je ziek wordt tijdens vakantie.  Hoe zit dat nu precies?

Wie ziek wordt tijdens vakantie, had vroeger dubbel pech. Het verlof was om zeep, en de vakantiedagen was je kwijt. Vanaf 1 januari kan je ook tijdens je vakantie een ziektebriefje indienen bij de werkgever. De ‘zieke’ vakantiedagen kan je dan later opnemen. Maar hoe zit dat met ziekte in het buitenland? Hoe denkt de overheid misbruik tegen te gaan? En worden we tijdens vakantie écht vaker ziek?

Wat moet je doen als je ziek wordt tijdens vakantie?

Elk bedrijf heeft vanaf 1 januari een clausule in het arbeidsreglement die de procedure bepaalt. Details kunnen verschillen, maar het principe is overal gelijk: wie ziek is tijdens vakantie, bezoekt onmiddellijk de dokter en bezorgt het ziektebriefje binnen de twee dagen aan de werkgever. In geval van ziekenhuisopname of zeer ernstige ziekte kan je uitstel krijgen om het briefje in te dienen. De regel ‘drie dagen ziek zonder briefje’ geldt in dit geval niet. Wie in het buitenland verblijft, of niet op zijn officiële adres, moet ook zijn verblijfplaats doorgeven. De werknemer moet de werkgever ook uitdrukkelijk vragen de vakantiedagen te behouden. Die vraag kan de werkgever niet weigeren. Veel bedrijven hebben voor deze nieuwe procedure een standaardformulier gemaakt.

Wanneer kan je de ‘zieke’ vakantiedagen opnemen?

De ‘zieke’ vakantiedagen moeten opgenomen worden binnen de 24 maanden na het einde van hetzelfde jaar. Wie tijdens een vakantie in 2024 ziek wordt, kan die verloren dagen dus opnemen tot 31 december 2026. Wie de vakantiedagen meteen wil opnemen, zodat ze aansluiten op het lopende verlof, moet daarvoor de toestemming van de werkgever vragen. Die kan dat weigeren.

Ook wie ziek wordt tijdens arbeidsongeschiktheid ten gevolge van een ongeval, een beroepsongeval of een beroepsziekte, of tijdens moederschapsrust, vaderschapsverlof, borstvoedingsverlof, geboorteverlof, adoptieverlof, pleegzorgverlof en pleegouderverlof heeft recht op overdracht van vakantiedagen.

Wat zijn de beperkingen?

De regel geldt enkel voor de vier weken wettelijke vakantie én op de extra sectorale vakantiedagen voor 35- tot 44-jarigen. Andere verlofdagen (zoals feestdagen), ADV-dagen en ook recupdagen komen niet in aanmerking.

De angst voor fraude is altijd groot, maar daarom niet altijd terecht. Kijk maar naar de afschaffing van het ziektebriefje voor 1 dag afwezigheid

Hoe controleert de overheid?

Wie in het buitenland ziek wordt, moet bij een plaatselijke dokter om een ziektebriefje. Maar die dokters zijn niet gekend door het RIZIV, en een controlearts sturen is wettelijk wel mogelijk, maar duur en omslachtig. Hoe denkt de overheid misbruik tegen te gaan? Laurens Teerlinck, woordvoerder van minister van Economie en Werk Pierre-Yves Dermagne (PS): “Er komen geen extra maatregelen. We controleren ziekte tijdens vakantie op dezelfde manier als ziekte tijdens tijdens de werkperiode en maken geen onderscheid tussen binnen- of buitenland. De angst voor fraude is altijd groot, maar daarom niet altijd terecht. Toen het ziektebriefje voor één dag afwezigheid werd afgeschaft, was er ook schrik voor misbruik. Maar nu blijkt dat het aantal dagen afwezigheid dankzij die maatregel is afgenomen. Toen mensen daarvoor nog naar de dokter moesten, schreef die vaak meteen voor meerdere dagen voor, nu gaan mensen sneller weer aan het werk. Wij gaan ervan uit dat het aantal fraudeurs door deze nieuwe maatregel niet zal toenemen.”

Worden mensen vaak ziek tijdens vakantie?

Dat sommige mensen vaker ziek worden tijdens de vakantie is geen indruk, maar een bewezen feit. Ongeveer 3 procent van de bevolking heeft last van dat fenomeen. Sinds 2016 bestaat er ook een officiële term voor: vrijetijdsziekte. De Nederlandse hoogleraar klinische psychologie Ad Vingerhoets bedacht die naam, en hij werd wereldwijd overgenomen als ‘leisure sickness’. Een ander etiket is ‘omgekeerd Kortjakje-syndroom’. Dat hoofdpersonage uit het bekende kinderliedje is ‘altijd ziek; middenin de week, maar ‘s zondags niet’.

Waarom worden mensen vaak ziek tijdens vakantie?

De vrijetijdsziekte heeft één oorzaak, en dat is het wegvallen of verminderen van stresshormonen in het lichaam. Die plotse daling van onder meer adrenaline en cortisol kan het immuunsysteem uit balans brengen, en ertoe leiden dat de weerstand afneemt. Minder stress kan er ook voor zorgen dat mensen plots pijn of ongemak voelen die onopgemerkt bleef zolang er wel (voldoende) stresshormoon in hun lichaam zat. Vingerhoets vergelijkt het met sporters die ook vaak pas na de wedstrijd pijn gewaar worden.

Wat doe je tegen de ‘vrijetijdsziekte’?

De vrijetijdsziekte kan je tegengaan door het contrast in levensstijl tussen werkperiodes en vakanties kleiner te maken. Dat doe je door vaker rust in te bouwen in de loop van het jaar, en je levenspatroon tijdens de vakantie niet al te drastisch om te gooien. Plots veel meer slapen en rusten, of veel minder koffie drinken, is geen goed idee.

Attest downloaden voor de personeelsdient

Als je vanaf 1 januari 2024 tijdens je verlof ziek wordt, dan kan je je verlof en bepaalde andere inactiviteitsdagen achteraf opnemen. Je bent deze dagen dus niet meer kwijt.

Om ze op een later tijdstip te kunnen opnemen, moet je aan de werkgever een attest voorleggen van de arts en zelf uitdrukkelijk vragen om deze dagen op een later tijdstip te kunnen terugnemen.

Hieronder kan je een formulier downloaden om deze vraag aan de werkgever te stellen.

Misschien dient er nog iets aangepast te worden aan dit attest. Maar je kunt dit hier alvast gebruiken voor wanneer je tijdens de 2de week van de kerstvakantie ziek zou vallen tijdens je verlof.